- info@dinadivband.com
- 09337699394
بسیاری از والدین تصور می کنند چون دندان های شیری موقتی هستند و در نهایت می افتند، نیازی به مراقبت جدی ندارند. اما واقعیت این است که سلامت دندان های شیری نقش بسیار مهمی در رشد صحیح کودک، تغذیه مناسب، تکلم درست و حتی سلامت دندان های دائمی دارد. بی توجهی به این دندان ها می تواند زمینه ساز مشکلات جدی در آینده شود. در این مقاله به دلایل اهمیت مراقبت از دندان های شیری و راهکارهای ساده برای حفظ سلامت آن ها می پردازیم.
دندان های شیری، نخستین مجموعه از دندان ها هستند که در دوران نوزادی در دهان ظاهر می شوند. رویش این دندان ها معمولاً از حدود شش ماهگی آغاز شده و تا سن شش سالگی تکمیل می شود. در مجموع، هر کودک ۲۰ دندان شیری دارد که به چهار گروه اصلی تقسیم می شوند:
• دندان های پیشین (Incisors): ۸ دندان جلویی که برای بریدن غذا کاربرد دارند.
• دندان های نیش (Canines): ۴ دندان نوک تیز در دو طرف دندان های پیشین که به پاره کردن غذا کمک می کنند.
• دندان های آسیاب اول (First Molars): ۴ دندان که نقش آسیاب کردن اولیه غذا را بر عهده دارند.
• دندان های آسیاب دوم (Second Molars): ۴ دندان بزرگ تر در انتهای دهان که فرآیند جویدن را کامل می کنند.
دندان های شیری از نظر اندازه و ساختار، کوچک تر و ظریف تر از دندان های دائمی هستند. همچنین ریشه های کوتاه تری دارند، چرا که با ورود دندان های دائمی، به طور طبیعی می افتند. اما این موقتی بودن، چیزی از اهمیت آن ها کم نمی کند.
این دندان ها نه تنها در جویدن و صحبت کردن نقش دارند، بلکه فضای لازم برای رشد صحیح دندان های دائمی و فرم گیری مناسب فک را نیز فراهم می کنند. به همین دلیل، هرگونه آسیب یا پوسیدگی در دندان های شیری می تواند عوارض بلند مدتی از جمله درد، عفونت، اختلال در غذا خوردن یا حتی رشد نامناسب دندان های دائمی را برای کودک به همراه داشته باشد.
مراقبت از دندان های شیری، گامی اساسی در تضمین سلامت دهان و دندان در سال های آینده زندگی کودک است.
پوسیدگی دندان های شیری یکی از شایع ترین مشکلات دهان و دندان در کودکان است. برخلاف تصور برخی والدین، پوسیدگی این دندان ها می تواند عوارض جدی برای سلامت کودک و دندان های دائمی در آینده ایجاد کند. شناخت عوامل مؤثر در ایجاد پوسیدگی، نخستین گام در پیشگیری از آن است.
در ادامه، به مهم ترین دلایل پوسیدگی دندان های شیری اشاره شده است:
1. باقی ماندن ذرات غذا بین دندان ها: زمانی که کودک پس از غذا خوردن دهان خود را تمیز نمی کند، ذرات غذا به ویژه مواد قندی در بین دندان ها باقی می مانند. باکتری های موجود در دهان این مواد را به اسید تبدیل کرده و این اسید موجب آسیب به مینای دندان و شروع پوسیدگی می شود.
2. مصرف شیر و نوشیدنی های شیرین پیش از خواب: مصرف شیر، آب میوه یا نوشابه پیش از خواب و بدون مسواک زدن، باعث باقی ماندن قند روی دندان ها در طول شب می شود. در نبود جریان بزاق هنگام خواب، این قندها فرصت کافی برای تغذیه باکتری ها و تولید اسید خواهند داشت، که نهایتاً به پوسیدگی منجر می شود.
3. عدم رعایت بهداشت دهان از نوزادی: بسیاری از والدین تا قبل از رویش دندان ها به بهداشت دهان کودک توجه نمی کنند. در حالی که تمیز کردن لثه ها با پارچه نرم، از همان ماه های اول زندگی، می تواند باعث کاهش باکتری های دهانی و پیشگیری از مشکلات آینده شود.
4. استفاده از خمیردندان نامناسب یا بدون فلوراید: خمیردندان های معمولی ممکن است حاوی میزان نامناسبی از فلوراید برای کودکان باشند. فلوراید ماده ای است که به تقویت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی کمک می کند. استفاده از خمیردندان های مخصوص کودکان که مقدار فلوراید متناسب دارند، توصیه می شود.
5. رژیم غذایی ناسالم و پرقند: مصرف مداوم خوراکی هایی مانند شکلات، شیرینی، چیپس و پفک، محیط دهان را اسیدی کرده و شرایط را برای رشد باکتری های مضر فراهم می کند. این اسیدها به مینای دندان آسیب رسانده و آن را در برابر پوسیدگی آسیب پذیرتر می کنند.
6. تنقلات مکرر در طول روز: خوردن میان وعده های ناسالم به دفعات زیاد، بدون فرصت کافی برای شستشوی دهان یا مسواک زدن، باعث می شود دندان ها در تماس مداوم با قند و اسید قرار بگیرند، که این موضوع احتمال پوسیدگی را بالا می برد.
7. درمان نکردن دندان های پوسیده: یک دندان پوسیده می تواند به تدریج منبع عفونت شود و دندان های مجاور را نیز تحت تأثیر قرار دهد. این پوسیدگی ممکن است گسترش پیدا کند و باعث آسیب بیشتر در دهان کودک شود.
8. عوامل ژنتیکی (در موارد محدود): برخی کودکان به صورت ارثی دندان هایی با مینای ضعیف دارند که بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می گیرند. البته در این موارد، حتی با رعایت بهداشت هم ممکن است پوسیدگی رخ دهد، اما شدت آن معمولاً کمتر از عواملی مانند تغذیه ناسالم یا عدم مسواک زدن است.
بسیاری از والدین تصور می کنند مراقبت از دهان و دندان کودک باید از زمان رویش اولین دندان آغاز شود، اما در واقع، بهترین زمان برای شروع این مراقبت ها، پیش از رویش دندان ها و از همان ماه های اولیه نوزادی است. پس از هر وعده شیر، پاک کردن لثه های نوزاد با یک پارچه تمیز و مرطوب می تواند به کاهش تجمع باکتری ها در دهان کمک کند.
با رویش نخستین دندان که معمولاً در حدود ۶ ماهگی اتفاق می افتد، لازم است مراقبت ها جدی تر شوند. در این مرحله، استفاده از مسواک های نرم و مخصوص نوزادان بدون خمیر دندان یا با مقدار بسیار کم از خمیر دندان مخصوص کودکان توصیه می شود.
همچنین، مراجعه به دندان پزشک کودکان در سن یک سالگی یا پس از رویش اولین دندان، اقدامی مهم در پیشگیری از پوسیدگی زودرس دندان ها است. این ویزیت اولیه، نه تنها فرصت مناسبی برای بررسی سلامت دهان کودک است، بلکه به والدین آموزش های لازم درباره بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب و روش صحیح مسواک زدن را نیز ارائه می دهد.
شروع زودهنگام مراقبت، پایه گذار عادت های درست و سلامت دهان کودک در سال های بعد خواهد بود.
والدین، اولین و مؤثرترین الگوهای رفتاری برای کودکان هستند. عادت هایی که در سال های ابتدایی زندگی شکل می گیرند، اغلب تا بزرگسالی باقی می مانند؛ بنابراین آموزش بهداشت دهان و دندان نیز باید از همان دوران کودکی، زیر نظر والدین آغاز شود.
آموزش بهداشت دهان، فقط به یادآوری مسواک زدن محدود نمی شود. رفتار و عملکرد روزانه والدین نقش مستقیمی در شکل گیری نگرش کودک به مراقبت های دهانی دارد. وقتی کودک مشاهده می کند پدر و مادر با دقت مسواک می زنند، نخ دندان می کشند و به دندانپزشک مراجعه می کنند، به طور طبیعی این رفتار را تقلید می کند.
والدین باید از همان ابتدای رویش دندان های شیری، نحوه صحیح مسواک زدن را با همراهی کودک تمرین کنند. استفاده از بازی، شعر، داستان و تشویق های ساده می تواند فرآیند یادگیری را برای کودک جذاب تر و پایدارتر کند. گفت وگوهای مثبت درباره دندانپزشکی و اجتناب از ترساندن کودک نیز کمک می کند تا او احساس امنیت بیشتری نسبت به مراقبت های دهانی داشته باشد.
علاوه بر آموزش عملی، والدین باید با آگاه سازی کودک درباره تأثیر تغذیه بر سلامت دندان ها نیز نقش فعال ایفا کنند. توضیح اینکه مصرف زیاد شیرینی یا تنقلات ناسالم چه اثری بر دندان ها دارد و تشویق به نوشیدن آب و خوردن میوه، گامی مؤثر در پیشگیری از پوسیدگی است.
همانطور که گفته شد، مراقبت از دندان های شیری، پایه ای مهم برای سلامت دهان و دندان در تمام طول زندگی است. با آگاهی از عوامل پوسیدگی، شروع مراقبت ها از نوزادی، تغذیه مناسب و آموزش درست به کودکان، می توان از بسیاری آسیب های دهان و دندان در آینده پیشگیری کرد.
کلینیک دندانپزشکی دکتر دینادیوبند یکی از مراکز تخصصی و معتبر در زمینه درمان و پیشگیری مشکلات دهان و دندان کودکان است. در این کلینیک، با استفاده از تجهیزات پیشرفته، محیطی آرام و تیمی مجرب، خدماتی از جمله معاینات دوره ای، درمان پوسیدگی، آموزش بهداشت و مشاوره تغذیه ارائه می شود.
تمرکز این کلینیک بر ایجاد تجربه ای مثبت و بدون استرس برای کودکان، آن را به انتخابی مطمئن برای والدینی تبدیل کرده که به سلامت دهان و دندان فرزندان خود اهمیت می دهند.
